เมื่อพูดถึงการอบรมด้านความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ หนึ่งในหลักสูตรที่ทุกองค์กรไม่ควรมองข้ามคือ “การอบรมดับเพลิง” โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรม โรงงาน หรือสถานที่ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดอัคคีภัย ซึ่งในประเทศไทย การอบรมดับเพลิงได้แบ่งออกเป็น 2 ระดับหลัก ๆ ได้แก่ อบรมดับเพลิงขั้นต้น และ อบรมดับเพลิงขั้นสูง ซึ่งหลายคนอาจมีคำถามว่า แต่ละขั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร? จำเป็นต้องอบรมทั้งสองหรือไม่? และหน่วยงานของคุณควรเลือกหลักสูตรไหนจึงจะเหมาะสมที่สุด?
ความหมายและวัตถุประสงค์ของการอบรมดับเพลิงทั้ง 2 แบบ
อบรมดับเพลิงขั้นต้น คืออะไร?
หลักสูตรอบรมดับเพลิงขั้นต้น (Basic Fire Fighting Training) เป็นการให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอัคคีภัย การป้องกันและการตอบโต้สถานการณ์ไฟไหม้ในระยะเริ่มต้น เน้นให้พนักงานทั่วไปสามารถรับมือกับเหตุฉุกเฉินเบื้องต้นก่อนที่ไฟจะลุกลาม
เนื้อหาหลักประกอบด้วย:
- ความรู้เกี่ยวกับสาเหตุการเกิดเพลิงไหม้
- ประเภทของไฟและสารเคมีที่ติดไฟง่าย
- วิธีใช้อุปกรณ์ดับเพลิงเบื้องต้น เช่น ถังดับเพลิง, ผ้าห่มกันไฟ
ส่วนใหญ่มักจะอบรมดับเพลิงขั้นต้นพร้อมซ้อมอพยพหนีไฟ จึงมีเนื้อหาเพิ่มเติม :
- การอพยพหนีไฟอย่างปลอดภัย
- การซ้อมหนีไฟจำลอง (Fire Drill)
เป้าหมาย: ให้พนักงานทุกระดับในองค์กรมีทักษะพื้นฐานในการดับเพลิงและช่วยเหลือตนเองเบื้องต้น
อบรมดับเพลิงขั้นสูง คืออะไร?
อบรมดับเพลิงขั้นสูง (Advance Fire Fighting Training) เป็นหลักสูตรที่ออกแบบมาสำหรับบุคลากรที่รับผิดชอบด้านความปลอดภัยโดยเฉพาะ เช่น เจ้าหน้าที่ จป., หัวหน้าแผนก, เจ้าหน้าที่ดับเพลิงประจำโรงงาน หรือพนักงานที่มีหน้าที่ควบคุมความปลอดภัยโดยตรง
เนื้อหาหลักประกอบด้วย:
- วิเคราะห์ความเสี่ยงด้านอัคคีภัยในพื้นที่เฉพาะ
- แผนบริหารจัดการอัคคีภัย (Fire Emergency Plan)
- เทคนิคการใช้อุปกรณ์ดับเพลิงเฉพาะทาง เช่น สายฉีดน้ำแรงดันสูง, เครื่องช่วยหายใจ
- การฝึกปฏิบัติจริงในสถานการณ์จำลองขั้นสูง
- การประสานงานกับหน่วยงานภายนอก เช่น หน่วยดับเพลิงหรือโรงพยาบาล
เป้าหมาย: ให้ผู้เข้าอบรมสามารถวางแผน ควบคุม และตอบโต้เหตุเพลิงไหม้ในระดับองค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ตารางเปรียบเทียบอบรมดับเพลิงขั้นต้น vs ขั้นสูง
| หัวข้อเปรียบเทียบ | อบรมดับเพลิงขั้นต้น | อบรมดับเพลิงขั้นสูง |
|---|---|---|
| กลุ่มเป้าหมาย | พนักงานทั่วไปทุกระดับ | เจ้าหน้าที่ความปลอดภัย, หัวหน้างาน |
| ระยะเวลาอบรม | 3-6 ชั่วโมง | 1-2 วัน (ตามมาตรฐาน) |
| เนื้อหาทฤษฎี | พื้นฐานการเกิดเพลิงไหม้, การใช้อุปกรณ์เบื้องต้น | การประเมินความเสี่ยง, วางแผน, ใช้อุปกรณ์เฉพาะทาง |
| การฝึกภาคปฏิบัติ | ฝึกใช้ถังดับเพลิง, ซ้อมหนีไฟ | ฝึกใช้สายฉีดน้ำ, ฝึกในพื้นที่จำลองจริง |
| เหมาะกับองค์กรแบบใด | ทุกองค์กรที่มีลูกจ้าง | โรงงานอุตสาหกรรม, โรงแรม, ห้าง, อาคารสูง |
| ความเข้มข้นของการเรียน | ระดับเบื้องต้น | ระดับเชี่ยวชาญ |
| ผลที่ได้หลังอบรม | มีทักษะเบื้องต้นในการดับเพลิงและเอาตัวรอด | สามารถวางแผน ควบคุม และช่วยเหลือในสถานการณ์เพลิงไหม้จริงได้ |
จะเห็นได้ว่าหลักสูตรดับเพลิงขั้นต้นเหมาะสำหรับการให้ความรู้พื้นฐานแก่พนักงานทุกคน ส่วนหลักสูตรดับเพลิงขั้นสูงเหมาะกับผู้ที่มีหน้าที่ควบคุมและจัดการเหตุฉุกเฉินโดยตรง
องค์กรแต่ละประเภทควรอบรมดับเพลิงแบบใด ?
✅ กรณีที่ควรเลือก “อบรมดับเพลิงขั้นต้น”
- องค์กรเพิ่งเริ่มต้น ยังไม่มีระบบความปลอดภัยชัดเจน
- มีจำนวนพนักงานไม่มาก และไม่มีสารเคมีไวไฟ
- ต้องการให้พนักงานมีความรู้ขั้นต่ำเกี่ยวกับอัคคีภัย
- ต้องการปฏิบัติตามกฎหมายที่ระบุให้มีการฝึกอบรมประจำปี
เหมาะกับ: สำนักงานทั่วไป, ธุรกิจขนาดเล็ก, ร้านค้า, โรงเรียนขนาดเล็ก
✅ กรณีที่ควรเลือก “อบรมดับเพลิงขั้นสูง”
- องค์กรมีความเสี่ยงสูง เช่น มีการใช้วัตถุไวไฟ สารเคมี หรือไฟฟ้าแรงสูง
- มีโครงสร้างซับซ้อน เช่น โรงงานผลิต, อาคารสูง, ห้างสรรพสินค้า
- มีทีมความปลอดภัยห รือบุคลากรเฉพาะที่ต้องควบคุมเหตุฉุกเฉิน
- ต้องการวางระบบการป้องกันอัคคีภัยระยะยาว
เหมาะกับ: โรงงานอุตสาหกรรม, โรงแรม, โรงพยาบาล, สถานีบริการน้ำมัน, อาคารสำนักงานขนาดใหญ่
กฎหมายเกี่ยวกับการอบรมดับเพลิงที่ควรรู้
พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554 ระบุว่า สถานประกอบกิจการต้องจัดให้มีการฝึกอบรมและซ้อมดับเพลิงและอพยพหนีไฟอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง สำหรับลูกจ้างทุกคน ซึ่งสามารถใช้หลักสูตรอบรมดับเพลิงขั้นต้นในการดำเนินการให้เป็นไปตามกฎหมายได้ โดยข้อกำหนดในหลักสูตรดับเพลิงขั้นต้นนายจ้างต้องจัดอบรมให้กับพนักงาน โดยพนักงานต้องเข้าอบรมไม่น้อยกว่า 40% ของพนักงานทั้งหมด
แต่หากสถานประกอบการมีความเสี่ยงสูง หรือมีระบบความปลอดภัยซับซ้อน แนะนำให้จัดการอบรมดับเพลิงขั้นสูงเพิ่มเติม เพื่อให้เจ้าหน้าที่สามารถควบคุมสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สรุป: จะเลือกอบรมแบบไหนให้เหมาะกับองค์กร?
การอบรมดับเพลิงไม่ใช่แค่การปฏิบัติตามกฎหมาย แต่คือการลงทุนเพื่อความปลอดภัยของชีวิตและทรัพย์สินขององค์กร
- ถ้าคุณเป็นองค์กรทั่วไปที่ต้องการอบรมให้พนักงานมีพื้นฐานความรู้ในการรับมือกับไฟไหม้ อบรมดับเพลิงขั้นต้น คือทางเลือกที่คุ้มค่า
- ถ้าคุณเป็นองค์กรที่มีความเสี่ยงสูง หรือมีเป้าหมายสร้างระบบความปลอดภัยเชิงลึก อบรมดับเพลิงขั้นสูง จะช่วยให้คุณรับมือกับเหตุการณ์รุนแรงได้อย่างมืออาชีพ
สนใจอบรมดับเพลิง? ศูนย์ฝึกอบรมของเราพร้อมจัดหลักสูตรคุณภาพทั้งขั้นต้นและขั้นสูง
ที่ อบรมดับเพลิง.com ผู้ให้บริการอบรมดับเพลิงครบวงจร แบบ In-house ไม่ว่าคุณจะต้องการอบรมหลักสูตรดับเพลิงขั้นต้นและอพยพหนีไฟ หรือจะอบรมดับเพลิงขั้นต้นอย่างเดียว หรืออพยพหนีไฟอย่างเดียว เรามีพร้อมให้สำหรับคุณ ทุกหลักสูตรสอนโดยมีวิทยากรมืออาชีพ พร้อมสถานที่จำลองสถานการณ์จริง การันตีด้วยมาตรฐาน ISO และประสบการณ์อบรมในโรงงานทั่วประเทศ
ติดต่อสอบถาม
- โทร : (064) 958 7451 คุณแนน
- เมล : [email protected]
